Bài 6. Sự tạo ảnh qua thấu kính. Kính lúp

I. Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính

1. Ảnh tạo bởi thấu kính- Khi đặt vật trước thấu kính, các tia sáng từ vật đến thấu kính cho các tia ló giao nhau hoặc có đường kéo dài giao nhau tạo nên ảnh của vật qua thấu kính. Ta có thể nhìn ảnh của vật khi các tia ló đi tới mắt ta2. Cách vẽ ảnha. Vẽ ảnh của điểm sáng S (vật sáng nhỏ) nằm ngoài trục chính- Từ điểm sáng S, ta vẽ hai tia tới thấu kính là tia tới đi qua quang tâm và tia tới song song trục chính của thấu kính- Vẽ hai tia ló tương ứng- Xác định điểm cắt nhau (hoặc kéo dài cắt nhau) S’ của hai tia ló. S’ là ảnh của S qua thấu kính

 

b. Vẽ ảnh của vật sáng AB- Cần xác định ảnh của điểm A và ảnh của điểm B. Vì điểm A nằm trên trục chính nên ảnh A’ của điểm A cũng nằm trên trục chính- Vẽ ảnh B’s của điểm B- Từ B’ hạ đường vuông góc xuống trục chính, cắt trục chính tại A’ ta được ảnh A’B’ của vật sáng AB- Ảnh thật của vật được biểu diễn bằng đường nét liền, ảnh ảo của vật được biểu diễn bằng đường nét đứt

 

c. Tính chất ảnh của vật qua thấu kính

Vật nhỏ đặt trước thấu kính		Tính chất ảnh
Thấu kính hội tụ	Khoảng cách từ vật đến thấu kính lớn hơn tiêu cự	Ảnh thật, ngược chiều với vật. Ảnh có thể lớn hơn, nhỏ hơn hoặc bằng vật
	Khoảng cách từ vật đến thấu kính nhỏ hơn tiêu cự	Ảnh ảo, cùng chiều với vật. Ảnh lớn hơn vật
Thấu kính phân kì	Với mọi vị trí đặt vật	Ảnh ảo, cùng chiều với vật. Ảnh nhỏ hơn vật

- Ảnh thật là ảnh hứng được trên màn chắn, ảnh ảo là ảnh không hứng được trên màn chắn

II. Vị trí và kích thước của ảnh qua thấu kính hội tụ

- Khi một vật đặt trước và vuông góc với trục chính của thấu kính hội tụ có tiêu cự f, bằng cách vẽ ảnh của vật ta được sơ đồ tỉ lệ- Dùng các mối liên hệ về cạnh giữa các tam giác đồng dạng ta có thể xác định vị trí và kích thước của ảnh

III. Kính lúp

1. Đặc điểm của kính lúp- Kính lúp là một thấu kính hội tụ có tiêu cự ngắn (cỡ vài cm) có vành kính gắn với tay cầm hoặc chân đế- Được sử dụng để tạo ảnh lớn hơn và cùng chiều với vật- Mỗi kính lúp có các thông số khác nhau: 2x, 3x,… Thông số này cho biết khả năng phóng to ảnh của vật qua kính lúp2. Sử dụng kính lúp- Khi đặt vật trong khoảng tiêu cự của kính lúp, ta thu được ảnh ảo cùng chiều và lớn hơn vật, giúp cho việc quan sát các vật được rõ hơn

 

Sơ đồ tư duy về “Sự tạo ảnh qua thấu kính. Kính lúp”