Bài 5. Vị trí địa lí, phạm vi và đặc điểm tự nhiên châu Á

I. VỊ TRÍ ĐỊA LÝ VÀ PHẠM VI LÃNH THỔ CHÂU Á

- Vị trí địa lý:

+ Trải dài từ vùng cực Bắc đến khoảng 10°N

+ Tiếp giáp: 

Phía Bắc: Bắc Băng Dương.

Phía Tây: châu Âu.

Phía Tây Nam: châu Phi.

Phía Nam: Ấn Độ Dương.

Phía Đông: Thái Bình Dương.

- Hình dạng lãnh thổ:

+ Là châu lục rộng lớn nhất thế giới. Diện tích: 44,4 triệu km2✃ (bao gồm các đảo, quần đảo và phần Liên Bang Nga ở châu Á).

𓄧+ Có hình dạng khối, bờ biển bị chia cắt mạnh bởi các biển và vịnh biển.

II. ĐẶC ĐIỂM THIÊN NHIÊN

1. Địa hình và khoáng sản

- Châu Á có địa hình phân hóa đa dạng.

💎+ Núi, cao nguyên, sơn nguyên chiếm ¾ diện tích châu lục, phân bố chủ yếu ở khu vực trung tâm.

+ Có 2 hướng núi chính: Bắc Bam và Đông Tây.

🌳+ Các đồng bằng phân bố chủ yếu ở phía Đông và phía Nam.

ꦫ+ Địa hình ven biển và hải đảo bị chia cắt mạnh, tạo thành các vũng, vịnh, …

𝐆- Châu Á có tài nguyên khoáng sản đa dạng và phong phú: than, dầu mỏ, khí đốt, sắt, đồng, thiếc, crom, man-gan,...

- Ý nghĩa

🐟+ Thuận lợi: tạo điều kiện cho việc phát triển các ngành kinh tế.

🧸+ Lưu ý trong quá trình khai thác cần đi đôi với bảo vệ tài nguyên khoáng sản, giải quyết các vấn đề ô nhiễm môi trường, biến đổi địa hình,…

2. Khí hậu

- Khí hậu châu Á có đầy đủ 5 đới khí hậu.

🍃- Mỗi đới khí hậu lại chia thành nhiều kiểu khí hậu khác nhau, phổ biến là kiểu khí hậu lục địa và kiểu khí hậu gió mùa.

🔜+ Kiểu khí hậu lục địa phân bố ở những khu vực năm sâu trong nội địa và phía Tây Nam của châu lục.

🅰+ Kiểu khí hậu gió mùa phân bố chủ yếu ở khu vực phía Đông và Đông Nam của châu lục.

- Ý nghĩa:

𝓀+ Hình thành nên cơ cấu cây trồng, vật nuôi đa dạng.

𒈔+ Cần lưu ý tới tính mùa vụ, ảnh hưởng của biến đổi khí hậu và các thiên tai.

3. Sông hồ

ꦜ- Châu Á có các hệ thống sông, hồ lớn như: Hoàng Hà, Trường Giang, Mê Công, Ô-bi, …; hồ Bai–can, Ban-khát,...; các biển hồ như biển Ca-xpi, Biển Chết, ...

🍌- Các sông phân bố không đồng đều, có chế độ nước phức tạp.